çay

1.

is. <çin.>

1. Qurudulmuş yarpaqlarından ətirli içki hazırlanan həmişəyaşıl ağac və ya kol. Çay kolu. Çay plantasiyası.

2. Həmin bitkinin ətirli içki hazırlamaq üçün xüsusi surətdə qurudulmuş yarpaqları.

3. Həmin yarpaqlardan dəmlənib hazırlanan ətirli içki. Şirin çay. Tünd çay. – Barışdırmaq rəsmini tamam edəndən sonra qonaqlar şüru elədilər çay içməyə. Ə. H.. Əsmər xala bir stəkan çay süzüb qabağına qoydu. Q. İlkin. // Müxtəlif bitkilərdən, ədviyyatdan dəmlənib hazırlanan içki, yaxud çayı əvəz edən hər hansı bir surroqat. Kəklikotu çayı. Zəncəfil çayı. – <İbrahim:> Bala, yoxsa sənə soyuq dəyib, sənin üçün bu saat darçın çayı bişirərəm. Ə. H..

4. Çay içmə, çay süfrəsi. Çaya dəvət etmək. – Çaydan sonra Nənəxanım Yetərlə çarşaba bürünüb, qız axtarmağa getdilər. Ç.. Bir yerdə çay içdik, çaydan sonra mən yatdım. Ə. H..

2.

is. Öz hövzələrinə düşən atmosfer yağıntılarından və ya bulaqlardan qidalanan və özü əmələ gətirdiyi yataqla axan çoxlu və fasiləsiz təbii su axını. Çayın sahili. Çayla başıaşağı üzmək. Çay üzərində körpü. – Hindistanda Qanq çayı bizim Kür çayından çox böyükdür. C. M..

◊ Çay gəlməmiş (çaya çatmamış) çırmanmaq (soyunmaq) – vaxtından çox qabaq bir işi görməyə hazırlanmaq, tələsmək. Gözümüz o qədər qorxudulub ki; «Hələ çay gəlməmiş çırmanmışıq biz». B. V.. Çaya susuz aparıb, susuz gətirmək – çox hiyləgər, bic, zirək adam haqqında. Çayda balıq sövdası – həyata keçməsi qeyri-mümkün və ya şübhəli olan bir şey haqqında. . . . çayda üzüaşağı (çayaşağı) axıdım, üzüyuxarı (çayyuxarı) axtarım – qarğış və ya istehza ifadəsi. <Xırdaxanım:> Sənin kimi kişini çayaşağı axıdım, çayyuxarı axtarım. . N. V.. <Telli Yazgülə:> Elə alimi çayda üzüaşağı axıdıb, üzüyuxarı axtarım. Ə. M..